Kanser tedavisi gören çocukların yaşam kaliteleri ile annelerin tanı–tedavi sürecine ilişkin memnuniyetlerinin incelenmesi
No Thumbnail Available
Files
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Araştırmanın amacı, hastanede yatarak tedavi gören iki–yedi yaş arasındaki kanser hastası çocukların yaşam kalitelerini ve sağlık bakım memnuniyetlerini annelerin görüşlerine göre incelemek, yaşam kalitelerini ve sağlık bakım memnuniyetlerini etkileyen değişkenleri belirlemek, annelerin çocukların yaşam kaliteleri hakkındaki görüşlerini saptamak ve tanı–tedavi sürecine ilişkin memnuniyetlerini incelemektir. Araştırmanın modeli nicel ve nitel türde olup nicel boyutunda betimsel ve tarama karşılaştırmalı desenden, nitel boyutunda ise fenomenolojiden yararlanılmıştır. Araştırmaya izin veren iki üniversite hastanesinin Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Onkoloji Bilim Dalı'nda, yatarak tedavi gören iki–yedi yaş arasındaki 35 kanser hastası çocuğun anneleri gönüllülük esasına göre araştırmanın nicel boyutuna, 10 kanser hastası çocuğun anneleri ise gönüllü olarak araştırmanın nitel boyutuna dâhil edilmiş ve yazılı onayları alınmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen "Genel Bilgi Formu", "Anne Görüşme Formu", Varni ve ark. (1999) tarafından geliştirilen ve iki–yedi yaşları arasındaki çocuklarda geçerlik ve güvenirliği Yıldız Kabak ve arkadaşları (2016) tarafından yapılmış olan "Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ) 3.0 Kanser Modülü Ebeveyn Formu" ve Varni ve ark. (2000) tarafından geliştirilen, geçerlik ve güvenirliği Kürtüncü Tanır ve Kuğuoğlu (2012) tarafından yapılmış olan "Pediatrik Yaşam Kalitesi Envanteri (PedsQL) Sağlık Bakım Memnuniyeti Hematoloji/Onkoloji Modülü Ebeveyn Formu" ile toplanmıştır. Araştırma verileri yüz yüze görüşme tekniği ile Temmuz 2018 ile Mart 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen bulgulara göre, ailedeki birey sayısı, çocuğun yaşı, çocuğun cinsiyeti, tanı alma yaşı, çocuk gelişimci ile karşılaşma durumunun, kanser hastalığına sahip çocuğu olan annelerin çocuklarının yaşam kalitesi algısına etki eden; annenin yaşı, annenin eğitim durumu, eşinin yaşı, ailenin gelir düzeyi, çocuğun engelinin olma durumunun, kanser hastalığı olan çocukların annelerinin sağlık bakım memnuniyetlerini etkileyen faktörler olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda, annelerin "Anne Görüşme Formu"na verdikleri yanıtlarda annelerin birçoğunun çocuklarının hastalığa bağlı fiziksel sorunlar yaşadığı, tanı ve tedavi sırasında çocuklarının yapılan fiziksel müdahaleler ile ilgili sorun yaşadığını belirttiği görülmektedir. Annelerin hepsi, çocuklarının tanı ve tedavi sürecinde yaşadığı korku, kaygı, üzüntü, öfke vb. duygu durumlarının var olduğunu belirtmiştir. Tanı ve tedavi sürecinde çocuklarının gelişimsel özellikleri ile ilgili görüş bildiren annelerin hepsi çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerinin, çoğu dil ve kaba motor gelişimlerinin olumsuz etkilendiğini dile getirmiştir. Çoğu anne, çocuklarının hastalık tanı ve tedavi sürecinde fiziksel sorunlar yaşadığını ve hala yaşadıkları bu sorunlarının devam ettiğini, annelerin hepsi kanser hastası olan çocuklarının hastalık tanı ve tedavi sürecinde oyun yaşantılarının hastalık tanısı almadan öncesine kıyasla değiştiğini belirtmiştir. Annelerin yarısı çocuklarının hastane ortamında tablet ve telefon ile oynadığını bildirmiş olup çoğu anne de çocuklarının oyun yaşantısında aktif olmadığını ve/veya oyun oynamadıklarını bildirmiştir. Annelerin hepsi çocuklarının yaşam kalitesinin hastalıktan etkilendiğini belirtmiştir. Hemen hemen bütün anneler çocuklarının tanı ve tedavi sürecinde çocuk gelişimci ile karşılaştıklarını, hizmet aldıklarını ve aldıkları çocuk gelişimi hizmetlerinden memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Annelerin çoğu karşılaştıkları çocuk gelişimcinin yatak başı desteğe geldiğini belirtmiştir.
Description
Keywords
Hematoloji, Onkoloji, Yaşam kalitesi