Arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi; Ege Bölgesi örneği
No Thumbnail Available
Files
Date
2017
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Araştırma kapsamında Muğla, Denizli ve Aydın illerinde bulunan arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi gerçekleştirilmiş olup, buna ilaveten destekleme, örgütlenme ve üretimden pazarlamaya kadar olan süreçte sektörde yaşanılan sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara somut çözüm önerileri getirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın gerecini Muğla, Denizli ve Aydın illerinde aktif olarak arıcılık faaliyeti gerçekleştiren, Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği'ne kayıtlı olan, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 73 adet arıcılık işletmesi ile yüz yüze görüşülerek anket formu ile 2013-2014 yıllarına ait veriler oluşturmuştur. Çalışmada 30-150 arası arılı kovana sahip işletmeler küçük, 151-300 arılı kovana sahip işletmeler orta, 301 ve üzeri sayıda arılı kovana sahip işletmeler büyük ölçekli işletmeler olarak sınıflandırılmıştır. Araştırma kapsamında arıcılık işletmelerinde maliyeti oluşturan masraf unsurlarının yüzde dağılımı şu şekildedir; arı besleme %22,27, toplam işçilik %14,72, yıllık yardımcı malzeme %6,54, pazarlama %3,83, nakliye ve kovan konaklama %13,39, veteriner-sağlık %5,14, kredi faizleri %1,40, diğer giderler %13,24, genel idare giderleri %2,42, alet-ekipman %17,05 olarak tespit edilmiştir. Arıcılık işletmelerinde 1 kg balın üretim maliyeti küçük ölçekli işletmelerde 8,53 TL, orta ölçekli işletmelerde 5,48 TL, büyük ölçekli işletmelerde 4,96 TL olarak bulunmuştur. İller itibariyle 1 kg balın üretim maliyeti Aydın'da 4,45 TL, Denizli'de 10,3 TL, Muğla'da 6,37 TL, tüm işletmeler genelinde 1 kg balın üretim maliyeti 6,76 TL olarak hesaplanmıştır. Arıcılık işletmelerinde kovan başına elde edilen net kâr küçük ölçekli işletmelerde 111,95 TL, orta ölçekli işletmelerde 78,19 TL, büyük ölçekli işletmelerde 96,42 TL olarak bulunmuştur. İller itibariyle bir arılı kovandan elde edilen net kâr Aydın'da 129,28 TL, Denizli'de 95,44 TL, Muğla'da 72,04 TL, iller-ölçekler geneli ortalama olarak 96,95 TL olarak hesaplanmıştır. Ölçekler itibariyle birim maliyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yokken, iller itibariyle birim maliyetler arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Arıcılık işletmelerinde toplam kârın tahmin edilmesi için oluşturulan modele göre; pazarlama faaliyetleri ve alet-ekipman masrafları için yapılacak 1 birimlik harcama toplam kârda sırasıyla; 24,711 birim ve 2,635 birim artışa, diğer masraflardaki 1 birimlik maliyet artışı toplam kârda 2,635 birim azalmaya neden olmaktadır. Denklemde yer alan diğer bağımsız değişkenlerden satış fiyatındaki 1 birimlik artış toplam kârda 1 207,763 birim artışa, birim üretim maliyetindeki 1 birimlik artışın toplam kârda 1 463,276 birim azalmaya neden olduğunu tahmin etmektedir. İşletmeler genelinde ekonomik rasyolara ilişkin ortalama değerler; mali rantabilite için %19,3, ekonomik rantabilite %32,54 rantabilite faktörü %36,38 olarak hesaplanmış olup, masraf/hâsıla oranı 1,67 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak arıcılık işletmelerinde kârlılık düzeyine etki eden en önemli faktörlerin başında pazarlama olduğu, pazarlama sorunun çözümünde kooperatif yapıların etkin bir yapıya kavuşturulması ve aktif hale gelecek bu örgüt yapıları ile fiyat oluşumunda belirleyici rol oynanması gerekmektedir. Arı hastalık ve zararlıları ile etkin bir mücadele planı ve stratejinin belirlenmesi buna ilaveten sektöre yönelik verilen desteklemelerin artan iç talep ve ihracat düzeyi göz önünde bulundurulduğuna, bal ve diğer arıcılık ürünlerinin üretimini teşvik edecek ve üretim maliyetini aşağıya çekecek, nitelikte yeni tip desteklerin hayata geçirilmesi gerektiği tespit edilmiştir.
Description
Keywords
Arıcılık, Ege Bölgesi