MERCİMEK VE NOHUT BİTKİLERİNDE KURAKLIĞA BAĞLI OKSİDATİF STRES VE FİZYOLOJİK TOLERANS MEKANİZMALARININ BELİRLENMESİ
No Thumbnail Available
Files
Date
2006
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Kurak ve yarı kurak koşullarda yetiştirilen nohut ve mercimek bitkisinde kuraklık verimliliği kısıtlayan en önemli etkendir. Nohut ve mercimek çeşitlerinin kurağa toleransları ile ilgili bilinenler çok azdır. Bu çalışmada Türkiyede yaygın olarak yetiştirilen 11 nohut (Cicer arietinum L.) (Menemen-92, Akçin, Aydin-92, İzmir-92, Kusmen, Canitez-87, Gokçe, Sarı, Uzunlu-99, Er-99 ve ILC-195) ve 6 mercimek (Malazgirt 89, Özbek, Fırat 87, Sazak 91, Emre 20 ve Kayı 91) çeşitinin kuraklığa tolerans mekanizmaları araştırılmıştır. Bu amaçla sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen çeşitlerinin kuraklık stabilite indeksleri (KHI) belirlenmiştir. Bitkilerin KHI ile kuraklığa (oksidadif strese) göstermiş oldukları tepkiler veya tolerans mekanizmaları, H2O2 oluşumu, lipid peroksidasyonu ve buna bağlı olarak membranlarında oluşan zararlanmalar ve prolin ve askorbik asit akümülasyonu ile açıklanmıştır. Ayrıca kuraklığa toleranslı çeşitlerin seçiminde kullanılan veya kullanılma potansiyeli olan stoma direnci, bitki sıcaklığı, nisbi klorofil, nisbi nem içeriği, yaprak su tutma kapasitesi gibi fizyolojik parametreler belirlenmiştir. Ayrıca bu fizyolojik parametreler ile bitkide oluşan biyokimyasal değişimler arasındaki ilişkiler ve kuraklığın nohut çeşitler üzerinde mineral beslenme performanslarında meydana getirdiği değişimler de ortaya konulmuştur. Bu çalışmada ayrıca kurağa dayanıklı çeşitlerin beslenme (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn and B) performansları da belirlenmiş ve besin maddesi kullanım etkinliği ile kuraklığa tolerans arasında önemli ilişkiler belirlenmiştir.