Arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi; Ege Bölgesi örneği
| dc.contributor.advisor | Sakarya, Engin | |
| dc.contributor.author | Çevrimli, Mustafa Bahadır | |
| dc.contributor.department | Sağlık Bilimleri | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2023-02-17T08:11:29Z | |
| dc.date.available | 2023-02-17T08:11:29Z | |
| dc.date.issued | 2017 | |
| dc.description.abstract | Araştırma kapsamında Muğla, Denizli ve Aydın illerinde bulunan arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi gerçekleştirilmiş olup, buna ilaveten destekleme, örgütlenme ve üretimden pazarlamaya kadar olan süreçte sektörde yaşanılan sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara somut çözüm önerileri getirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın gerecini Muğla, Denizli ve Aydın illerinde aktif olarak arıcılık faaliyeti gerçekleştiren, Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği'ne kayıtlı olan, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 73 adet arıcılık işletmesi ile yüz yüze görüşülerek anket formu ile 2013-2014 yıllarına ait veriler oluşturmuştur. Çalışmada 30-150 arası arılı kovana sahip işletmeler küçük, 151-300 arılı kovana sahip işletmeler orta, 301 ve üzeri sayıda arılı kovana sahip işletmeler büyük ölçekli işletmeler olarak sınıflandırılmıştır. Araştırma kapsamında arıcılık işletmelerinde maliyeti oluşturan masraf unsurlarının yüzde dağılımı şu şekildedir; arı besleme %22,27, toplam işçilik %14,72, yıllık yardımcı malzeme %6,54, pazarlama %3,83, nakliye ve kovan konaklama %13,39, veteriner-sağlık %5,14, kredi faizleri %1,40, diğer giderler %13,24, genel idare giderleri %2,42, alet-ekipman %17,05 olarak tespit edilmiştir. Arıcılık işletmelerinde 1 kg balın üretim maliyeti küçük ölçekli işletmelerde 8,53 TL, orta ölçekli işletmelerde 5,48 TL, büyük ölçekli işletmelerde 4,96 TL olarak bulunmuştur. İller itibariyle 1 kg balın üretim maliyeti Aydın'da 4,45 TL, Denizli'de 10,3 TL, Muğla'da 6,37 TL, tüm işletmeler genelinde 1 kg balın üretim maliyeti 6,76 TL olarak hesaplanmıştır. Arıcılık işletmelerinde kovan başına elde edilen net kâr küçük ölçekli işletmelerde 111,95 TL, orta ölçekli işletmelerde 78,19 TL, büyük ölçekli işletmelerde 96,42 TL olarak bulunmuştur. İller itibariyle bir arılı kovandan elde edilen net kâr Aydın'da 129,28 TL, Denizli'de 95,44 TL, Muğla'da 72,04 TL, iller-ölçekler geneli ortalama olarak 96,95 TL olarak hesaplanmıştır. Ölçekler itibariyle birim maliyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yokken, iller itibariyle birim maliyetler arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Arıcılık işletmelerinde toplam kârın tahmin edilmesi için oluşturulan modele göre; pazarlama faaliyetleri ve alet-ekipman masrafları için yapılacak 1 birimlik harcama toplam kârda sırasıyla; 24,711 birim ve 2,635 birim artışa, diğer masraflardaki 1 birimlik maliyet artışı toplam kârda 2,635 birim azalmaya neden olmaktadır. Denklemde yer alan diğer bağımsız değişkenlerden satış fiyatındaki 1 birimlik artış toplam kârda 1 207,763 birim artışa, birim üretim maliyetindeki 1 birimlik artışın toplam kârda 1 463,276 birim azalmaya neden olduğunu tahmin etmektedir. İşletmeler genelinde ekonomik rasyolara ilişkin ortalama değerler; mali rantabilite için %19,3, ekonomik rantabilite %32,54 rantabilite faktörü %36,38 olarak hesaplanmış olup, masraf/hâsıla oranı 1,67 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak arıcılık işletmelerinde kârlılık düzeyine etki eden en önemli faktörlerin başında pazarlama olduğu, pazarlama sorunun çözümünde kooperatif yapıların etkin bir yapıya kavuşturulması ve aktif hale gelecek bu örgüt yapıları ile fiyat oluşumunda belirleyici rol oynanması gerekmektedir. Arı hastalık ve zararlıları ile etkin bir mücadele planı ve stratejinin belirlenmesi buna ilaveten sektöre yönelik verilen desteklemelerin artan iç talep ve ihracat düzeyi göz önünde bulundurulduğuna, bal ve diğer arıcılık ürünlerinin üretimini teşvik edecek ve üretim maliyetini aşağıya çekecek, nitelikte yeni tip desteklerin hayata geçirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. | tr_TR |
| dc.description.ozet | The technical and economic analysis of the beekeeping enterprises, located in the provinces of Muğla, Denizli and Aydın was performed within the scope of the research. This research was performed in order to determine the problems experienced in the sector in the process from support, organization, production to marketing and also propose concrete solutions for these problems. The research tool was composed of the data belonging to 2013-2014 through the questionnaire conducted by meeting face to face with 73 beekeeping enterprises which actively engage in beekeeping in Muğla, Denizli and Aydın, are registered to the Turkish Beekeepers Association and were selected through stratified random sampling method. In this study, the enterprises with 30-150 bee hives were classified as the small small-sized enterprises, with 151-300 bee hives as the medium-sized enterprises and with 301 and above as the large-sized enterprises. The percentage distribution of the cost items in the beekeeping enterprises is as follows; bee feeding 22.27%, 14.72% total labor, auxiliary materials annual 6.54%, 3.83% marketing, transport and accommodation hive 13.39%, veterinary health cost 5,14%, interest on loans 1,40%, other expenses 13.24%, general administrative expenses 2.42%, tools and equipment was determined to be 17.05%. The production cost of 1 kg honey in the beekeeping enterprises were found as; 8,53 TL in small-sized enterprises, 5,48 TL in medium-sized enterprises and 4,96 TL in large-sized enterprises. As per the provinces, the production cost of 1 kg honey was calculated as 4,45 TL in Aydın, 10,3 TL in Denizli, 6,37 TL in Muğla and the production cost of 1 kg honey was calculated as 6,76 TL throughout the companies. The net profit obtained per hive in the beekeeping enterprises was found as 111,95 TL in small-sized enterprises, 78,19 TL in medium-sized enterprises and 96,42 TL in large-sized enterprises. Net profit obtained from the bee hives as per the provinces were calculated as 129,28 TL in Aydın, 95,44 TL in Denizli, 72,04 in Muğla and also averagely 96,95 TL across the provinces-scales. While there is not any statistically significant difference between the unit costs as per scales, a statistically significant difference was determined between the unit costs as per provinces (p<0,05). According to the model, formed for determining the total profit in the beekeeping enterprises; one-unit spending to be made for the marketing activities and tools-equipment respectively leads to 24,711-unit and 2,635 unit increase in total profit, one-unit cost increase in other expenditures leads to 2,635-unit decrease in total profit. It is estimated that one-unit increase in sale price, being one of the other independent variables in equation leads to 1 207,763-unit increase in total profit and one-unit increase in unit production cost leads to 1 463,276-unit decrease in total profit. The mean values concerning the economic ratios throughout the enterprises were calculated as 19,3% for financial profitability, 32,54% for economic profitability, 32,54% for profitability factor and also expense/output rate was found as 1,67. Finally, the most important factor affecting the level of profitability in beekeeping enterprises is determined as marketing and the cooperative structures are required to have an activated structure in solving marketing problems and then play a determinative role in price formation through these activated organization structures. It was determined that an effective Honeybee Diseases and Pests control and strategies should be determined and also considering the increasing domestic demand and exportation level of the supports granted for the sector, a new type support, which will promote the production of honey and other beekeeping products and also reduce the production cost, should be adopted. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/87287 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Arıcılık | tr_TR |
| dc.subject | Bal üretimi | tr_TR |
| dc.subject | Ege bölgesi | tr_TR |
| dc.title | Arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi; Ege Bölgesi örneği | tr_TR |
| dc.title.alternative | Technical and economic analysis of the beekeeping enterprises; Agean Region sample | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |